Metody badawcze

Spacer badawczy
→ Co to jest?
Spacerem badawczym nazywamy sytuację, w której badacz/ka towarzyszy osobie bądź grupie osób w spacerze po pewnej przestrzeni. Możemy więc powiedzieć, że jest to wywiad grupowy (rzadziej indywidualny) uzupełniony o aspekt przestrzenny.
→ Dlaczego to robimy?
Spacer badawczy pozwala nam lepiej zrozumieć przestrzeń, w której działają nasi rozmówcy. Dzięki niemu możemy zidentyfikować najważniejsze dla nich miejsca. Interakcja ze środowiskiem pobudza również wspomnienia i kreatywność – konkretne miejsca mogą kojarzyć się z miłymi chwilami i wspomnieniami, ale także z tymi trudniejszymi, doświadczonymi w konkretnej przestrzeni.Takie wspomnienia stanowią znakomite źródło informacji dla badacza/ki chcącego/ej zrozumieć użytkowników danej przestrzeni.
→ Efekt końcowy
Sprawnie przeprowadzony spacer badawczy pozwala stworzyć mapę mentalną danej przestrzeni. Zidentyfikować miejsca ważne z punktu widzenia użytkowników oraz te, które postrzegane są przez nich jako bariery bądź miejsca nieistotne. Historie wywołane w trakcie takiego spaceru mogą różnić się od tych zebranych w ramach wywiadu indywidualnego czy grupowego i stanowią znakomite uzupełnienie materiału zgromadzonego podczas spotkań stacjonarnych. 

.

Kwerenda / desk research
→ Co to jest?
W największym skrócie, jest to zebranie dostępnych informacji na dany temat. Obejmuje analizę raportów, sprawozdań, książek, artykułów, stron internetowych i innych publikacji, czyli tzw. danych zastanych, dotyczących interesujących nas kwestii. W dzisiejszych czasach coraz częściej polega na wyszukiwaniu odpowiednich informacji w sieci, choć równie istotne jest przeprowadzenie kwerendy bibliotecznej czy wizyta w lokalnym urzędzie w celu zdobycia np. danych statystycznych kluczowych dla zrozumienia danego zagadnienia.
→ Dlaczego to robimy?
Dobrze przeprowadzony desk research to podstawa każdych badań. Dzięki niemu uzyskujemy wiedzę o miejscu/problemie, która pozwala nam zadawać celne pytania na etapie prowadzenia wywiadów. Desk research uzupełnia też naszą wiedzę o badania, które już zostały przeprowadzone, pozwala więc na przeanalizowanie zmian (co zmieniło się od czasu ostatniego raportu?) lub uniknięcie wykonania drugi raz pracy, którą ktoś już wykonał.
→ Efekt końcowy
Efektem końcowym takiego działania jest raport z bibliografią, zawierający podsumowanie informacji istotnych dla przebiegu naszych badań. Wiedza ta jest nie tylko niezbędna do sprawnego przeprowadzenia badań, ale stanowi integralną część raportu końcowego. Dobrze wykonany desk research to dla zleceniodawcy znakomite kompendium wiedzy o interesującym go problemie dostępne w jednym miejscu bez konieczności prowadzenia kolejnej kwerendy.

.

Wywiad indywidualny
→ Co to jest?
Wywiad w rozumieniu etnograficznym to pogłębiona, ustrukturyzowana (lub częściwo ustrukturyzowana) rozmowa. Wywiad od zwykłej rozmowy różni się jednak tym, że badacz/ka wie, jakie pytania chce zadać (między innymi dzięki sprawnie przeprowadzonemu desk research) oraz dzięki doświadczeniu umie utrzymać w rozmowie właściwe proporcje, tak, by przede wszystkim oddać pole rozmówcy.
→ Dlaczego to robimy?
Metody ilościowe, takie jak np. ankiety, jak sama nazwa wskazuje, informują nas o ilościowym aspekcie danego zjawiska (np. o tym, że 80% użytkowników wybrało markę X). Żeby jednak zrozumieć, dlaczego tak się stało, warto sięgnąć po metody jakościowe, takie jak na przykład wywiad. Przeprowadzając wywiad staramy się zrozumieć emocje i motywacje naszych rozmówców. Przez zrozumienie wyborów, jakich dokonuje dana osoba i jej zachowań, możemy zidentyfikować jej kluczowe potrzeby, a co za tym idzie, zdiagnozować problemy i zaproponować zmiany.
→ Efekt końcowy
Wywiady indywidualne i grupowe stanowią rdzeń właściwego raportu. Zestawione z kwerendą oraz z innymi narzędziami badawczymi stanowią kluczowe źródło informacji. To na ich podstawie możemy formułować diagnozy i proponować rozwiązania.

.

Wywiad grupowy
→ Co to jest?
Wywiadem grupowym nazywamy taki wywiad, w którym w charakterze rozmówców występuje więcej niż jedna, dwie osoby. Wywiady grupowe są przeprowadzane najczęściej z celowo dobraną grupą (np. z użytkownikami pewnej konkretnej przestrzeni czy pracownikami/pracowniczkami danego działu).
→ Dlaczego to robimy?
Zwykle ludzie zachowują się inaczej w sytuacji rozmowy jeden na jeden, a inaczej gdy są w grupie. Wywiady grupowe stanowią okazję do obserwacji rozmówców w tej drugiej sytuacji. Osoby biorące udział w badaniu mogą czuć się bardziej pewne siebie w otoczeniu innych. Współdzielenie doświadczenia przez osoby w grupie pozwala nam na lepsze zrozumienie problemu przez spojrzenie na niego z wielu perspektyw. Wywiady grupowe wprowadzają też do analizy jakościowej element ilościowy – obserwując reakcje grupy na zadane pytania możemy zaobserwować, czy dany problem dotyczy jednostki czy całej grupy.
→ Efekt końcowy
Wywiady indywidualne i grupowe stanowią rdzeń właściwego raportu. Zestawione z desk research oraz innymi narzędziami badawczymi stanowią kluczowe źródło informacji. To na ich podstawie możemy formułować diagnozy i proponować rozwiązania.

.

Rozpytki
→ Co to jest?
Rozpytkami nazywamy krótkie (dosłownie kilka pytań), nieustrukturyzowane wywiady, które możemy przeprowadzić z osobami w trakcie codziennych interakcji, np. w sklepie, na ulicy, w parku, czy w trakcie przerwy w pracy.
→ Dlaczego to robimy?
Krótkie, swobodne wywiady możemy przeprowadzić z osobami, które nie znalazłyby czasu bądź nie zgodziły się na dłuższą rozmowę. Przeprowadzenie ich w neutralnym otoczeniu sprawia, że możemy usłyszeć spontaniczne reakcje. Przeprowadzone przed właściwymi wywiadami rozpytki umożliwiają zdiagnozowanie kluczowych problemów, które warto poruszyć w wywiadach indywidualnych i grupowych.
→ Efekt końcowy
Rozpytki dopełniają wywiady indywidualne i grupowe. Zestawione z desk research oraz z pozostałymi narzędziami badawczymi stanowią kluczowe źródło informacji. To w oparciu o nie możemy formułujemy diagnozy i proponujemy rozwiązania.

.

Warsztat badawczy
→ Co to jest?
O warsztacie badawczym mówimy wtedy, gdy badacz/ka aktywnie animuje grupę i wspiera ją w przeprowadzeniu procesu, z którego jednocześnie stara się wyciągnąć wnioski dotyczące badanego problemu.
→ Dlaczego to robimy?
Dzięki warsztatom możemy nie tylko w krótkim czasie poznać wartości i przekonania grupy, z którą współpracujemy, ale też wspólnie podjąć próbę stworzenia ważnej dla niej innowacji. Forma warsztatowa pozwala na pracę z większą grupą niż byłoby to możliwe w przypadku wywiadu. Warsztat może też prowadzić do rozpoznania problemów i ograniczeń w ramach badanej grupy.
→ Efekt końcowy
Pojedynczy warsztat pozwala przede wszystkim na szybkie zdiagnozowanie potrzeb danej grupy czy problemów, które uważa za istotne.

.

Cykl warsztatowy (minimum dwa warsztaty + podsumowanie)
→ Co to jest?
Cyklem warsztatowym nazywamy sytuację, gdzie z jedną grupą przeprowadzamy więcej niż jeden warsztat badawczy, a cały proces kończymy podsumowaniem, w ramach którego wyciągamy wnioski.
→ Dlaczego to robimy?
Dzięki warsztatom możemy nie tylko w krótkim czasie poznać wartości i przekonania grupy, z którą współpracujemy, ale też wspólnie podjąć próbę stworzenia ważnej dla niej innowacji. Forma warsztatowa pozwala na pracę z większą grupą niż byłoby to możliwe w przypadku wywiadu. Warsztat może też prowadzić do rozpoznania problemów i ograniczeń w ramach samej badanej grupy.
→ Efekt końcowy
Cykl warsztatowy umożliwia rzetelne przepracowanie problemów zasygnalizowanych w pierwszym warsztacie bądź porównanie perspektyw różnych grup zaangażowanych w dany proces. Taki warsztat stanowi wartość samą w sobie, gdyż grupa, która brała w nim udział nabywa wiedzę o sobie samej. W ramach warsztatu badacz jest w stanie zdiagnozować kluczowe problemy, ale też zaproponować wypracowane wraz z użytkownikami rekomendacje.