Domki fińskie wymyślili Szwedzi
Elementy domków fińskich, przełom kwietnia i maja 1945 roku, źródło: B. Bierut, Sześcioletni plan odbudowy Warszawy, Warszawa 1950/ www.naszastolica.waw.pl
Idea i pierwsze przykłady domów z paczki czyli ciepłych domów drewnianych z prefabrykowanych elementów pojawiła się w Szwecji w 1930 roku. Były to przeważnie budynki o dość prostej bryle, których konstrukcja pozwalała osiągnąć jak najszybciej zamierzony efekt, tzn. zamieszkanie we własnym domu.
W krótkim czasie pomysłem zaczęły interesować się tartaki i w 1939 roku, w Finlandii, w mieście Kivennapa, cieśla Tuomas Paavolainen rozpoczął produkcję domów w gotowych elementach. Stworzył konstrukcję, która pozwalała dorosłemu mężczyźnie wraz z dwoma pomocnikami w czasie nie dłuższym niż dwa tygodnie zmontować cały dom.
Budowa domków fińskich przy ul. Jazdów w lipcu 1945 roku, źródło: B. Bierut, Sześcioletni plan odbudowy Warszawy, Warszawa 1950/ www.naszastolica.waw.pl
Wyjątkowy popyt na te domy powstał jednak pod koniec II wojny światowej i zaraz po niej, gdy kataklizm wojenny pozbawił miliony ludzi dachu nad głową. Szybkość i łatwość budowy takich domów przy jednoczesnym zachowaniu świetnych parametrów użytkowych i wyjątkowo taniej eksploatacji okazały się idealnym rozwiązaniem dla gigantycznego problemu mieszkaniowego w wielu krajach powojennej Europy.
Kolonia domków fińskich wzdłuż ul. Jazdów jest pierwszym osiedlem mieszkaniowym jakie w ogóle powstało w powojennej Warszawie. Domki oddano do użytku w pierwszą rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Kierownik robót arch. Siodłowski na łamach Życia Warszawy meldował:
Donoszę, że na dzień 1 VIII br. zostanie ukończona budowa osiedla Ujazdów Górny składającego się z 90 domków fińskich wg typu nr 2 – 64 sztuki.
Gotowe domki fińskie przy ul. Jazdów w sierpniu 1945 roku, źródło: B. Bierut, Sześcioletni plan odbudowy Warszawy, Warszawa 1950/ www.naszastolica.waw.pl
Te pierwsze domki, ulokowane w Warszawie na terenie Jazdowa Górnego (obecna ul. Jazdów) i Jazdowa Dolnego (ul. Szwoleżerów) oraz Pól Mokotowskich, były darem Związku Radzieckiego przekazanym w ramach reperacji wojennych. Finowie, jako sojusznicy hitlerowskich Niemiec, po przegranej wojnie byli zobowiązani do wypłaty tego typu kontrybucji.
Do dziś dnia można je oglądać w Gdańsku, Warszawie, przede wszystkim zaś na Górnym Śląsku.
W bieżącym roku ramach projektu „Domki fińskie – Pamięć osobista, historia, współczesność” opowiemy o Jazdowie – najstarszym w Polsce osiedlu domków fińskich, związanym z podnoszącą się z gruzów stolicą.
Tekst powstał w ramach projektu „Domki fińskie – Pamięć osobista, historia, współczesność” realizowanego w 2013 dzięki dofinansowaniu ze środków Urzędu m.st. Warszawa.