Okiem etnologa 2014

Zachęcamy warszawskie  klasy licealne do udziału w projekcie „Okiem etnologa. Warsztaty dla licealistów”. Zaproście do siebie etnologa, który poprowadzi bezpłatny warsztat na wybrany przez Was temat!

Po co?
Celem projektu jest zapoznanie licealistów z tematami oraz metodami obecnych we współczesnej etnologii i antropologii kulturowej. Poprzez realizację serii warsztatów chcemy rozbudzać naukowe zainteresowania młodzieży, pokazując, że zarówno w kulturach dla nas odległych, jak i w zjawiskach kulturowych dziejących się tuż koło nas, można znaleźć wiele fascynujących i ważnych wątków. Na przykładach konkretnych tematów pokażemy, jak etnologia pomaga zrozumieć otaczający nas świat społeczny.

Kto prowadzi?
Warsztaty będą prowadzone przez osoby specjalizujące się w poszczególnych dziedzinach – zaangażowanych albo w pracę naukową, albo w działalność społeczną związaną z etnologią. Będą to osoby związane ze Stowarzyszeniem Pracownia Etnograficzna oraz Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego.

W jakiej formie?
W ramach projektu prowadzimy zajęcia w klasach licealnych trwające jedną godzinę lekcyjną (możliwe jest także przedłużenie warsztatu do dwóch godzin), w czasie trwania zajęć szkolnych – np. podczas godzin wychowawczych. Mają one formę aktywnych warsztatów, połączonych z krótkimi formami wykładowymi i pokazami multimedialnymi. Edukatorzy odwiedzają szkołę w uzgodnionym terminie.

Wybór tematu
Szkoła, a także pojedyncza klasa może wybrać temat warsztatu z dostępnej puli (spis tematów załączamy do niniejszego listu). O ich dostępności decyduje jednak kolejność zgłoszeń oraz dostępność prowadzących. Proponujemy zatem, aby przy przesyłaniu zgłoszenia danej klasy wybrać możliwe 3 tematy.

Kiedy?
Warsztaty odbywają się od 1 września do 19 grudnia 2014 oraz 2-16 stycznia 2015. Konkretne daty ustalamy indywidualnie z każdą szkołą i poszczególnymi klasami.

Jak?
Projekt jest finansowany w ramach dotacji z Biura Edukacji m.st. Warszawy, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich., w związku czym z perspektywy szkoły zajęcia dla uczniów są bezpłatne. Łącznie zostanie przeprowadzonych 28 warsztatów – decyduje kolejność zgłoszeń.

Zgłoszenia
Prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego:

Kontakt
Anna Chlebicka, Justyna Szymańska – koordynatorki projektu „Okiem etnologa. Warsztaty dla licealistów”: okiemetnologa@gmail.com.

Proponowane tematy spotkań
1) Co robi etnolog – czyli o badaniach terenowych
Kim jest etnolog i czym się zajmuje? Jak bada się kulturę? Jakie są metody pracy etnologa? W trakcie warsztatów pokażemy specyfikę pracy etnologa, który próbuje dogłębnie zrozumieć badaną rzeczywistość, choć sam nie jest wolny od wpływu własnej kultury. Przyjrzymy się również nieoczywistości samego terminu „kultura” i sytuacji badacza w terenie.

2) Antropologia o współczesnych mężczyznach
Jak młodzi Japończycy postrzegają ścieżkę kariery pracownika biurowego, którą realizuje starsze pokolenie mężczyzn? Czy macho z Ameryki Łacińskiej bywa czuły, delikatny i czasami płacze? Dlaczego w szwedzkiej kampanii promującej równy udział kobiet i mężczyzn w opiece nad dziećmi wziął udział utytułowany sztangista? I jak to wszystko bada antropologia? O tym właśnie chcielibyśmy porozmawiać na wspólnych zajęciach.

3) Spotkania ze Wschodem. Doświadczanie inności w krajach byłego ZSRR
Kto rządzi w rosyjskim pociągu? Co robi dyrektor kołchozu w cerkiewnym chórze? Kim tak naprawdę jest ukraiński nacjonalista? Dlaczego kultura krajów tak bliskich czasem wydaje nam się tak odległa? Jak zdjąć „zachodnie okulary”, przez które nieświadomie patrzymy na Europę Wschodnią? Podczas warsztatów zmierzymy się ze stereotypami i odkryjemy wartość antropologicznego spojrzenia na Wschód.

4) Antropologia muzyczna/etnomuzykologia
Czy jest coś, co łączy biesiadę przy ognisku i zatłoczoną miejską ulicę? Festiwal rockowy z wiejskim weselem? Koncert filharmoniczny z meczem na stadionie? A może obrzęd przejścia u Indian Cherokee z supermarketem…? To muzyka – która towarzyszy ludziom wielu kultur. Na spotkaniu chcemy porozmawiać o etnologii, właśnie w kontekście muzyki. Przyjrzymy się muzyce w relacji z człowiekiem, obecnej w różnych sferach jego życia. Pokażemy zatem, w jakich kontekstach etnomuzykolog może badać muzykę pośród innych aspektów kultury, a także omówimy jej funkcje w kulturze – w codzienności i świętowaniu.”

5) Antropologia wizualna
Zdjęcia na Facebooku, murale, miejskie krajobrazy, gigantyczne reklamy zasłaniające elewacje budynków, moda miejska – to tylko niektóre z obrazów otaczających nas na co dzień oraz niektóre z przykładów tematów badań antropologii wizualnej. Na zajęciach zastanowimy się nad tym, co jeszcze antropologia definiuje jako „przestrzeń wizualną”, w jaki sposób ją bada, a także dlaczego podczas interpretacji materiału badawczego antropolodzy nieustannie odwołują się do kontekstów, w których funkcjonują badane przez nich obrazy.

6) Podwórko, ulica, dzielnica czyli antropolog w mieście
„Miasto jest nasze!” – wołają dziś aktywiści, politycy, ogrodnicy i artyści. Być może dla tego, że właśnie w mieście, niczym w soczewce zdają się skupiać lokalne i globalne problemy związane z przemianami społecznymi i kulturowymi ostatnich lat. W czasie warsztatów ruszymy na umowne podwórka i dzielnice, żeby znaleźć przejawy wspomnianych zmian. Zapytamy o przestrzeń publiczną i lokalną tożsamość. Dowiemy się też czym jest słynna gentryfikacja i rewitalizacja. Używając antropologicznych narzędzi badawczych zastanowimy się, co dzisiaj oznacza być sąsiadem i czy siedzenie na ławce pod blokiem może być aktem obywatelskiego sprzeciwu?

7) Bank czasu, wymiennik i Uber Taxi czyli kultura daru dziś
Czy mechanik samochodowy może wymienić godzinę swojej pracy za godzinę pracy lekarza? W banku czasu taka wymiana jest możliwa. Celem naszego spotkania będzie antropologiczna refleksja nad zjawiskiem daru i wymiany (bezgotówkowej) dzisiaj. Przyjrzymy się wybranym, mniej lub bardziej formalnym „wymiennikom” takim jak banki czasu, designerske Thingo, alterkowy wymiennik, modnym ostatnio wymianom sąsiedzkim, sprawdzimy również czy na wsi nadal funkcjonuje zwyczaj tołoka i jak radzą sobie greckie wioski w dobie kryzysu ekonomicznego. Jak przystało na antropologów zastanowimy się nad źródłami popularności zjawiska wymiany oraz jego funkcją i znaczeniami.

8) Obcy w globalnej wiosce
Kiedyś obce ludy zamieszkiwały nieznane lądy, tajemnicze wyspy i egzotyczne kraje. Dzisiaj obcego można spotkać we własnej wsi. Wraz z globalizacją świat się kurczy. Ze względu na dostępność informacji, mediatyzację, łatwość komunikacji i podróżowania antropolodzy już od lat nazywają współczesność „globalną wioską” lub „kuwejckim bazarem”, na którym można znaleźć niemal wszystko. Podczas warsztatów zastanowimy się nad tym, co się dzieje, gdy obcość pojawia się na naszym własnym podwórku? Co robi chasydzki pielgrzym na polskiej wsi? Jak antropolodzy badają współczesne spotkania z obcością? A także: dlaczego to właśnie Roswell stało się ikoną kontaktów z cywilizacją pozaziemską?

9) Graffiti na murze, tatuaż na skórze
Co łączy tatuaże na ciele, napisy na miejskich murach, pomniki wieszczów i tęczę na placu Zbawiciela? Czym są znaki tożsamości i do czego są nam potrzebne? Dlaczego przestrzeń publiczna nie jest nam obojętna? Podczas warsztatów zastanowimy się nad tym, jak tożsamość manifestuje się w przestrzeni i jak ją zmienia, oraz jak związek tożsamości i terytorium badają antropolodzy.

10) Cielesność w przekazie medialnym
Żyjemy w świecie, w którym codziennie widzimy setki obrazów ciała: w telewizji, w gazecie, na bilbordzie reklamowym czy opakowaniu w sklepie. Często jest to ciało nagie, a zawsze: sztucznie wykreowane w programie komputerowym. Dlaczego pokazuje się nam ludzi w taki sposób, jak to zmienia nasze postrzeganie innych i samych siebie? Podczas warsztatu zostaną poddane analizie najpopularniejsze motywy medialnego przedstawiania ciała, a uczestniczki i uczestnicy nauczą się odczytywać ukryty, producencki przekaz.

11) Etnologiczne wędrówki po Macedonii
Dlaczego „oni” patrzą? Czy warto wchodzić do kafany na Starej Czarsziji w Skopje? Kim dla Macedończyków jest Aleksander Wielki (Macedoński)? Co muzułmanie robią w cerkwi i dlaczego prawosławni chodzą do hodży? W trakcie warsztatów będziemy mieli okazję poznać Macedonię, mały kraj leżący na Półwyspie Bałkańskim, przede wszystkim jednak zmierzymy się z naszymi wyobrażeniami o regionie, który nadal uważany jest za „orient” Europy.

Warsztaty odbywają się w ramach projektu Okiem etnologa współfinansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Projekt współfinansuje m. st. Warszawa. Zadanie jest współfinansowane ze środków otrzymanych od Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich.