Pardes Festival |Spotkania z Kulturą Żydowską | Kazimierz Dolny | 22-26 sierpnia 2018

Polecamy wydarzenie objęte patronatem Stowarzyszenia Pracownia Etnograficzna!

Fundacja Spichlerz Kultury zaprasza od 22 do 26 sierpnia 2018 na szóstą już edycję  Pardes Festival – Spotkań z Kulturą Żydowską. Festiwal rozgości się w różnych lokalizacjach Kazimierza Dolnego, na wycieczkę pojedziemy do skansenu w Muzeum Wsi Lubelskiej, a na koncerty wybierzemy się do klimatycznego Teatru Klepisko w Skowieszynku pod Kazimierzem.

Organizatorzy zachęcają do udziału w prezentacjach  multimedialnych, koncertach, pokazach filmowych, spacerze tematycznym po kolekcji judaików  Muzeum Nadwiślańskiego, wędrówce śladami żydowskimi w Kazimierzu Dolnym. Goście festiwalowi spotkają się z wybitnymi znawcami judaizmu, tradycji, kultury żydowskiej i wielokulturowego dziedzictwa Polski.

Pardes Festival to znakomita okazja do zdobycia wiedzy o różnorodności etnicznej, religijnej, kulturowej Polski – w przeszłości i współcześnie. Formuła wydarzeń festiwalowych i przypisanych do nich otwartych dyskusji z prelegentami, artystami, ekspertami w obszarze wielokulturowości tworzy przestrzeń do refleksji nad uprzedzeniami i stereotypami, budując platformę dialogu międzykulturowego.

Dzięki współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN poznajemy rok po roku poszczególne galerie wystawy stałej w POLIN. Tego roku zapraszamy na kolejny wirtualny spacer po galerii „Miasteczko” z Piotrem Kowalikiem. Prezentacja przybliży podstawy duchowości chasydzkiej, przybliży fenomen działalności publicznej Baal Szem Towa (Beszta), twórcy chasydyzmu, żydowskiego nurtu religijnego wyrosłego z mistycznych tradycji judaizmu.

W programie festiwalu – już po raz kolejny – warsztat wycinanki żydowskiej prowadzony przez mistrzynię wycinanki Joannę Matyjasek z Lublina. Tradycyjne wycinanki żydowskie związane były ściśle z życiem religijnym i rocznym cyklem liturgii. Najokazalsze z nich, zwane „mizrach” (po hebrajsku: wschód), wskazywały kierunek modlitwy – ku Jerozolimie, inne służyły do dekoracji sukki w Święto Szałasów, do liczenia omeru – dni między Świętami Pesach i Szawuot, zapowiadały radosny miesiąc Adar, zdobiły chorągiewki w święto radości Tory – Simchat Tora. Na Szawuot robiono wycinanki zwane „szewłojsłach” lub „rojzełach” – rozetki, które wieszano w oknach. Formę wycinanki miały często amulety chroniące noworodka.

Powędrujemy tego roku śladami polsko-żydowskiej kolonii artystycznej w Kazimierzu nad Wisłą i ten spacer otworzy tegoroczny program festiwalowy (22 sierpnia, środa, godz.11.00, zbiórka przed Kamienicą Celejowską). Całą festiwalową sobotę (25 sierpnia) wypełnią spotkania ze znawcami szeroko rozumianej sztuki żydowskiej i tematyka kolonii artystycznych.

W trakcie Pardes Festival powracamy do mitycznego sztetla, przywracamy i poznajemy mikrokosmos wielokulturowych miast i miasteczek w dawnej Polsce. W podróż szlakiem wielkokulturowych miasteczek dawnego Królestwa Polskiego wyruszamy z dr Pawłem Fijałkowskim z Żydowskiego Instytutu Historycznego. Pamięć międzywojennego wielokulturowego Łukowa przywoła dr Krzysztof Czubaszek, a o przedwojennym Lublinie i Kazimierzu nad Wisłą utrwalonych na zdjęciach Edwarda Hartwiga opowie Joanna Zętar z Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”. 

Tradycyjnie już zapraszamy do klimatycznego Folwarku Walencja na urokliwe „Popołudnie ze Śliwką” (23 sierpnia, czwartek). Fundacja Spichlerz Kultury chciałaby przywrócić śliwce należne jej miejsce wśród wielu innych atrakcji kazimierskich i uczynić spoiwem dawnych i dzisiejszych czasów.

Zapraszamy na arcyciekawą gawędę Grzegorza Miliszkiewicza kustosza z Muzeum Wsi Lubelskiej: O śliwkach, sadach owocowych i Żydzie-dzierżawcy sadów w II Rzeczpospolitej Smak i zapach śliwek (także wędzonych!), aromat wypieków śliwkowych i innych owocowych smakołyków i niespodzianka muzyczna na żydowską nutę wypełnią Popołudnie ze Śliwką w Folwarku Walencja.

W programie festiwalowym proponujemy dwa spotkania nawiązujące do ubiegłorocznych obchodów 500-lecia Reformacji. Przypomnijmy, że Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów już w 1573 r. podjął uchwałę gwarantującą bezwarunkowy i wieczny pokój między wszystkimi różniącymi się w wierze,  zapewniającą innowiercom równouprawnienie z katolikami i opiekę państwa. Ta decyzja na rzecz tolerancji była odważnym krokiem w Europie nękanej okrutnymi wojnami i zagrożonej trwałym rozłamem.

Ważny wątek programu festiwalowego to tematyka mniejszości narodowych i etnicznych  zamieszkujących współcześnie Polskę. Skomplikowany splot polsko-ukraińsko-żydowski przybliży cykl spotkań o tematyce ukraińskiej: prelekcja profesora Andrzej Zięby (UJ) poświęcona historii stosunków polsko-ukraińsko-żydowskich od połowy XVII do końca XVIII w., film „Dybuk. Rzecz o wędrówce dusz”, a po filmie rozmowa z jego twórcami wzbogacona komentarzami profesora Andrzeja Zięby (24 sierpnia, piątek).

Festiwalowe sobotnie przedpołudnie wypełnią dwie prezentacje multimedialne poświęcone wybitnym artystom pochodzenia żydowskiego. Katarzyna Wąs przybliży twórczość urodzonej w Warszawie, w zasymilowanej żydowskiej rodzinie, słynnej malarki Meli Muter (1876-1967), która na drugą ojczyznę wybrała Francję; artystki, która zasłynęła jako portrecistka paryskich elit, kobiety, która łamała wszelkie konwenanse.

Monika Nowakowska przybliży postać urodzonego w Łodzi Zygmunta Szretera (1899-1977), syna Maksa Schretera, łódzkiego fabrykanta produkującego tkaniny i wnuka ozorkowskiego sukiennika. Artysta od 1934 r. na stałe mieszkał w Paryżu, w dzielnicy cyganerii artystycznej – Montparnasse.

W sobotnie popołudnie festiwalowe, 25 sierpnia zapraszamy na zwiedzanie kolekcji judaików w zbiorach Muzeum Nadwiślańskiego, prezentację kolonii artystycznej w Krzemieńcu i spacer śladami żydowskimi w Kazimierzu nad Wisłą.

Na wyjątkowy program muzyczny szóstej edycji Pardes Festival składają się trzy wieczorne koncerty: 23, 24 i 25 sierpnia – wszystkie trzy w Teatrze Klepisko w Skowieszynku pod Kazimierzem.

• 23 sierpnia (czwartek) na scenie Teatru Klepisko wystąpi znakomita Kapela Niwińskich z projektem „Czas wesela”. Zapraszamy na koncert i potańcówkę! „Czas wesela” jest opowieścią o wielokulturowym pejzażu dawnej Polski, o polsko-żydowskich tradycjach muzycznych, o pamięci ale przede wszystkim o pięknie, życiu i szalonej energii, które ta muzyka w sobie niesie (z tekstu na okładce płyty).
• 24 sierpnia (piątek) zagra fenomenalna Hańba! „Zespół udający podwórkową kapelę z lat międzywojnia ze swymi drapieżnymi tekstami doskonale wpisuje się we współczesne polskie realia […]” – z tekstu Rafała Księżyka.
• A na finał festiwalu, w sobotę 25 sierpnia, w Teatrze Klepisko wystąpi charyzmatyczny zespół Yaron Trio. Liderka i wokalista zespołu, Agnieszka Mendel, zaśpiewa w jidysz, po hebrajsku i w ladino.

Zapraszamy! Sprzedaż biletów przed koncertami w Teatrze Klepisko.

Na 26 sierpnia 2018 (niedziela) zaplanowana jest w partnerstwie z Muzeum Wsi Lubelskiej wycieczka do podlubelskiego skansenu. W programie zwiedzanie drewnianej cerkwi p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Cerkiew jest obiektem muzealnym i jednocześnie pełni funkcje kultowe dla wspólnoty greckokatolickiej. Po mszy i zwiedzaniu cerkwi zapraszamy na warsztat pisania ikon. Udział nieodpłatny.

Motyw graficzny szóstej edycji Pardes Festival to połączenie wycinanek Joanny Matyjasek i oprawy graficznej Lidii Dańko.

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN jest patronem honorowym Pardes Festival.

https://www.facebook.com/PardesFestival/

Tekst: Aleksandra Markiewicz, dyrektor programowy Pardes Festival