Polacy w Macedonii

Polskie Ślady w Macedonii 2014

Macedonia to niewielki kraj położony na południu Europy – między Serbią a Grecją. Wielu mijało ją w drodze na gorące plaże Morza Egejskiego, coraz częściej też sama jest celem wakacyjnych wojaży. Na co dzień jednak kraj ten nie zajmuje wiele miejsca w powszechnej świadomości, a na pewno nie kojarzy się z Polonią. Dlatego w 2012 Stowarzyszenie Pracownia Etnograficzna podjęło działania, które miały na celu zdobycie informacji o polskiej emigracji do Macedonii. Projekt „Polskie ślady w Macedonii” zwiększyć miał zasób wiedzy na temat polskiej diaspory w tym małym kraju i upowszechnić wiedzę o samej Macedonii.

Polacy w Macedonii nie są i nigdy nie byli typowymi przedstawicielami Polonii, których kojarzy się głównie z potomkami zesłanych w głąb Rosji więźniów politycznych, mieszkającymi „od zawsze” Polakami na ziemiach Ukrainy lub Litwy, emigrantami zarobkowymi w USA czy wreszcie z najmłodszym typem migracji do Wielkiej Brytanii czy Irlandii.

Dlatego pierwsze reakcje na nasz projekt były pełne zdziwienia. Pytano nas: Polacy w Macedonii? Jak się tam znaleźli? Dlaczego? Kim byli, kim są? Skąd myśl, żeby ich szukać właśnie tam? Inspiracja przyszła przypadkowo. Doświadczenie wieloletnich podróży w ten rejon Europy podsunęło koordynatorkom projektu myśl, że należy podjąć taki temat. Zachęciły je do tego przypadkowe spotkania w sklepie, kawiarni czy na ulicy z ludźmi, którzy mieli lub mają znajomych, rodzinę z Polski. Żywa do dziś pamięć o badaniach prowadzonych w latach 30. w Macedonii przez Józefa Obrębskiego, jednego z czołowych polskich etnografów, zainspirowała z kolei do dalszych poszukiwań.

Dwa lata temu zespół badaczy-etnografów dotarł do ponad 40 Polek i Polaków, którzy wyrazili zgodę na opowiedzenie swojej historii o migracji do Macedonii. W tym samym czasie prowadzono badania archiwalne w Polsce i Macedonii. Efektem tej pracy były dwie wystawy, w Polsce i w Macedonii, i strona internetowa polacywmacedonii.net.

Dziś znów mamy okazję zaprezentować zebrane materiały, uzupełnione o dwujęzyczny katalog do wystawy. Mamy nadzieję, że uda nam się dotrzeć do szerokiego grona zainteresowanych tematyką badań etnograficznych, badań nad migracjami czy udziałem Polaków w historii i kulturze innych krajów.

Polskie Ślady w Macedonii 2012

Macedonia nie kojarzy się z Polonią. Trudno sobie nawet wyobrazić macedońskich Polaków. Kim mieliby być? Z jakiego powodu mieliby trafić do tego niewielkiego państwa leżącego w sercu Półwyspu Bałkańskiego? A jednak! Mimo że Polacy nie mieli wyraźnych powodów, by wiązać swoje życie z tym krajem, niemal każdy Macedończyk zna kogoś, kto ma polskie pochodzenie.

Gdy pierwszy raz odwiedzałyśmy Macedonię, dziwiłyśmy się, słysząc wypowiedziane czystą polszczyzną „dzień dobry”. Zaskakiwały nas historie kolejnych osób – o ciotce, sąsiadce, koleżance z pracy, która jest Polką. Zainspirowane częstym napotykaniem śladów Polaków w Macedonii postanowiłyśmy same ich odnaleźć i przyjrzeć się ich życiu.

W sierpniu 2012 już jako zorganizowana grupa badawcza związana ze Stowarzyszeniem „Pracownia Etnograficzna” odwiedziłyśmy ponad czterdzieści osób polskiego pochodzenia lub utożsamiających się z Polską, a mieszkających w Republice Macedonii. Prowadziłyśmy też poszukiwania historycznych postaci Polaków, którzy odegrali istotną rolę w dziejach Macedonii.

Zgromadzone przez nas materiały złożyły się na stronę internetową www.polacywmacedonii.net i towarzyszącą jej wystawę Polskie ślady w Macedonii. Jest to również zachęta do odwiedzenia jej i poznania ludzi, których losy opisaliśmy. Zapraszamy do wspólnej podróży.

Pomysł projektu: Małgorzata Czyżewska i Magdalena Turkowska
Koordynacja działań: Magdalena Turkowska
Zespół badaczy: Agnieszka Miłkowska, Aleksandra Foryś, Magdalena Turkowska, Małgorzata Czyżewska, Marta Gapińska i Michał Głuszek
Koncepcja wystawy: Małgorzata Czyżewska, Magdalena Turkowska, Anna Czyżewska
Redakcja językowa: Kaja Kojder-Demska, Michał Głuszek
Konsultacja merytoryczna: prof. Anna Engelking, dr Maciej Falski
Projekt i skład wystawy oraz katalogu: Kamila Tyniec

Projekt „Polskie Ślady w Macedonii” realizowany jest przez Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna” im. Witolda Dynowskiego. Projekt „Polskie Ślady w Macedonii 2014” finansowany jest ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Projekt „Polskie Ślady w Macedonii 2012” był finansowany ze środków finansowych otrzymanych od Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą”.

Aktualności:

[posts-for-page tag_slug=’polacy-w-macedonii’ hide_images=’false’ num=’10’ read_more=’
więcej »’ use_wp_excerpt=’true’ strip_html=’true’ hide_post_content=’false’ show_meta=’false’ prev_text=’« Nowsze’ next_text=’Starsze »’ force_image_width=’150′]