Turystyka kulturowa w Chorzowie

Z okazji konferencji naukowej Tradycja w stechnicyzowanym świecie. Rola muzeum i turystyki kulturowej w XXI wieku 4 października 2013 odwiedziliśmy Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie.

W konferencji wzięli udział nie tylko muzealnicy czy etnografowie ze Śląska. Był obecny Marek Wołodźko z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM, który opowiadał o idei turystyki etnograficznej, z którą eksperymentował w Amazonii. Urszula Sobczyk z UJ mówiła o turystyce kulturowej na Łemkowszczyźnie z perspektywy członków mniejszości łemkowskiej bazując na przykładzie wsi Nowica. Maria Wroniszewska z Muzeum Budownictwa Ludowego – Parku Etnograficznego w Olsztynku miała wystąpienie Przedsiębiorstwo muzealne vs. muzealna świątynia. Muzeum na wolnym powietrzu a jego znaczenie w kulturze, które poświęciła dylematom muzealnika rozdartego między oczekującym liczbowych rezultatów organizatorem, żądnym coraz to nowych atrakcji zwiedzającym, wymagającą opieki i ochrony kolekcją i własną odpowiedzialnością za treści merytoryczne.

Także Śląsk miał interesującą reprezentację. Dr Grzegorz Studnicki z UŚ i Muzeum Śląska Cieszyńskiego wystąpił z referatem Między tym, co „nasze” a atrakcją turystyczną czyli o prywatnych kolekcjach i izbach regionalnych na Śląsku Cieszyńskim, która w kontekście znanego nam raportu Muzea prywatne/ kolekcje lokalne była dla nas głosem znajomym, ale też na swój sposób nowym. Bo na Śląsku, jak potwierdziła Monika Pojda-Dziekońska z Siemianowickiego Centrum Kultury-Park Tradycji, różne instytucje, mające różnych organizatorów i różny status, współpracują ze sobą. Najbardziej wyrazistym przykładem tej współpracy jest Industriada, która promuje Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego, o którym opowiadała Monika.

O nowych wyzwaniach jakie stają przed Muzeum Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie opowiadali jego pracownicy. Dr Przemysław Nocuń mówił o Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego, i perspektywach jego rozwoju w związku z faktem, że chorzowskie muzeum zostało nowym operatorem tej inicjatywy. Dr Agnieszka Przybyła-Dumin zaprezentowała nowe podejście do rekonstrukcji historii obiektów, które odwołuje się do swoistej archeologii obiektów, która na wzór archeologii fotografii, odkrywa opowieści i historie muzealnych zbiorów.

Pracownię Etnograficzną i skanseny.net reprezentowała Anna Czyżewska, która w ramach komunikatu przedstawiła narzędzie do popularyzacji dziedzictwa kulturowego – nasze audioprzewodniki, a w ramach wystąpienia konferencyjnego opowiadała o wielokulturowości w polskich skansenach.

Skąd pomysł na taki referat? Muzea na wolnym powietrzu w Polsce odnoszą się najczęściej do okresu od poł. XIX wieku do II wojny światowej. To specyficzny czas w historii – czas, gdy tereny dzisiejszej Polski były obszarem różnorodnym kulturowo – wieloetnicznym, wieloreligijnym, a także różnorodnym pod względem narodowościowym. Po okresie PRL-u, gdy dominująca była strategia udowadniania polskości i przemilczania trudnych tematów, muzea na wolnym powietrzu stają przed wyzwaniem, jak tę przedwojenną wielokulturowość nie tylko pokazywać, ale także o niej mówić.

Prezentacja naszej Miejskiej ścieżki – Najlepszej Inicjatywy Pozarządowej dotyczącej warszawskiej przestrzeni miejskiej w 2012 roku, miała zainspirować innych do tworzenia podobnych audioprzewodników – opowieści o miejscach i ludziach.

Konferencja miała swoją drugą część 5-go października, ale niestety, nie mogliśmy na niej zostać.