Animacje poklatkowe. Wycinanka
Animacje poklatkowe powstały w ramach projektu “Edukuj z Antropologią! Lokalność Różnorodność Zaangażowanie”
Animacje są również efektem działań prowadzonych przez nas od 2011 roku w ramach projektu „Etnografia dla najmłodszych” i skierowane są do dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym oraz ich opiekunów. Mamy nadzieję, że zachęcą one dzieci i dorosłych do wspólnej pracy i zabawy – tworzenia rzeczy zainspirowanych kulturą ludową.
These stop motion animations were filmed as a part of the “Education by Anthropology! Locality Diversity Involvement” project at Pracownia Etnograficzna
The animated shorts are the result of our “Ethnography for Kids” project directed since 2011 and are aimed at preschool and early school-age children and their caretakers. We hope that these animations will encourage both children and adults to work and play together by creating objects inspired by folk culture.
Wycinanka ludowa rozwinęła się i rozpowszechniła w XIX wieku. Jedną z genez powstania wycinanki ludowej były dekoracje żydowskich domów, tworzone na święto Szawout. Wykonywano je w formie okrągłej i nazywano wtedy rajzelech albo w formie kwadratowej (lub prostokątnej). Kolejną inspiracją twórców ludowych były papierowe firanki wykonywane ze składanych arkuszy i przyklejane później do okien, a także papierowe podkłady pod pieczecie opłatkowe. Rozwój wycinanki łączy się z pojawieniem się w połowie XIX wieku cienkiego, kolorowego papieru glansowanego, który był sprzedawany na odpustach i przez domokrążców.
Wycinano tym, co było, czyli wielkimi nożycami do strzyżenia owiec. Osią symetrii jest linia złożenia kartki papieru, wzdłuż której wycinamy. Gdy papier jest składany kilkukrotnie, mamy do czynienia z wycinanką wieloosiową. W niektórych wycinankach stosuje się wiele kolorów i nakleja na siebie poszczególne fragmenty – wycinanki te nazywane są naklejankami.
Wzorem dla wycinanek był świat zewnętrzny – przyroda i wieś. Kodry łowickie, czyli prostokątne wycinanko-naklejanki, przedstawiały całe sceny z życia wsi. Część przedstawień była czysto symboliczna – widać to choćby w kształcie kogutków i sylwetkach postaci, na przykład w figurach kobiet trzymających w rękach kokoszki na wycinance kołbielskiej. Jednym z popularnych motywów są również leluje, czyli wycinanki w kształcie symbolicznych drzewek (charakterystyczne szczególnie na Kurpiach) oraz prostokątne rózgi, na których przedstawiane były kogutki.
Najpopularniejsze polskie wycinanki pochodzą z regionów łowickiego i kurpiowskiego, jednak piękne wycinanki znajdziemy również w innych regionach: gąbińskim, rawskim, opoczańskim, sieradzkim, kieleckim, kołbielskim, lubelskim, rejonie Puszczy Kozienickiej oraz na Powiślu Garwolińskim.
Animacja: Magdalena Bryll (Poklatkowo)
Grafika: Zuzanna Walkiewicz
Muzyka: Mateusz Kowalski, Wojciech Lubertowicz
Dźwięk: Wojciech Lubertowicz
Autorki tekstów: Natalia Jabłońska, Małgorzata Kunecka, Justyna Szymańska
Autorka koncepcji: Joanna Kościańska
Animacje są dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska (CC BY-NC-ND 3.0).
Treść licencji jest dostępna tutaj